Sen jest niesamowicie ważny dla organizmu człowieka. Każdy z nas doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że bez snu nie jesteśmy w stanie długo funkcjonować, a nawet niewielki jego niedobór może obniżyć poziom naszej energii, zaburzyć codzienne aktywności i sprawić, że dzień będzie po prostu gorszy. Przyjrzyjmy się zatem zaburzeniom snu, które mogą powodować istotne problemy każdego dnia.
Dlaczego w ogóle występują zaburzenia snu?
Zaburzenia snu mogą występować z wielu różnych przyczyn, a ich rozpoznanie jest zawsze konieczne do przeprowadzenia właściwej terapii. Niestety, w tym przypadku wiele zależy od nas samych i od tego, czy zadbamy o prawidłową higienę snu oraz zdrowy styl życia. Niewłaściwe podejście do kwestii snu, w tym jego przewlekłe niedobory spowodowane zbyt małą ilością czasu przeznaczoną na odpoczynek lub też nieregularnymi porami snu, mogą bowiem przyczynić się do powstawania kłopotliwych zaburzeń.
Jednocześnie do przyczyn zaburzeń snu możemy zaliczyć długotrwały stres, nadmierny wysiłek przed snem albo korzystanie z urządzeń mobilnych, których niebieskie światło zaburza nasze funkcjonowanie. Ważnymi przyczynami zaburzeń mogą być także przyjmowane leki i używki, choroby somatyczne oraz psychiczne. Zaburzenia snu często wiążą się także z innymi zaburzeniami zachowania albo problemami natury emocjonalnej.
Jakie zaburzenia snu możemy wyróżnić?
Zaburzenia snu możemy podzielić na dwie główne grupy: organiczne oraz nieorganiczne. W pierwszej grupie znalazły się zaburzenia rytmu dobowego i wstawania, mająca organiczne podstawy bezsenność, bezdech senny oraz hipersomnia, czyli nadmierna senność obserwowana w ciągu dnia.
Z kolei w grupie zaburzeń nieorganicznych możemy wyróżnić bezsenność oraz hipersomnię o podłożu innym niż organiczne, koszmary senne i występowanie lęków nocnych (co może wiązać się także z pojawieniem koszmarów sennych), co objawia się wokalizacją, pobudzeniem ruchowym i anatomicznym wraz z wystąpieniem silnego lęku. Istotnym zaburzeniem nieorganicznym jest także somnambulizm (lunatykowanie), czyli poruszanie się w czasie snu i wykonywanie różnorodnych aktywności bez wybudzenia. Pojawia się on szczególnie często u dzieci, ale może dotyczyć także dorosłych i często występuje w obrębie jednej rodziny u kilku osób.
Jakie efekty zaburzeń snu obserwujemy na co dzień?
Zaburzenia snu powodują liczne efekty, które zależą od konkretnej jednostki chorobowej. Szczególnie często obserwowane jest duże zmęczenie, problemy z koncentracją, senność w nieodpowiednich porach czy drażliwość. Może pojawić się też na przykład wybudzanie w środku nocy, uciążliwe przedwczesne budzenie lub brak możliwości spokojnego zaśnięcia.
Jak radzić sobie z zaburzeniami snu?
Leczenie zaburzeń snu jest związane z przyczynami, które je spowodowały. Wyeliminowanie przyczyny zazwyczaj przynosi pacjentowi ulgę i pomaga w uregulowaniu snu we właściwy sposób. Może to być na przykład odstawienie używek albo psychoterapia, która pomoże w zmniejszeniu stresu lub uporaniu się z dawnymi traumami. Ważnym czynnikiem, który pomoże zwalczyć zaburzenia snu, będzie też jego właściwa higiena (np. regularne pory snu, rezygnacja z używania telefonu tuż przed snem).
